De Nederlandse versie staat onder de Engelse versie.

Our last two weeks in French Polynesia are here. Just a few more sunsets, a handful of starry nights. Our visas are ticking away, and slowly but surely, the realisation is sinking in: we have to say goodbye. For real. To this paradise. And oh, how we are going to miss it…

So far away from the world – no traffic lights, no supermarkets, no rush. Only space, peace and beauty. Warm encounters, deep silence at sea, and endless nights under stars you can almost touch.

French Polynesia stole our hearts. Not always gently, by the way. In some parts of the Society Islands, we noticed that the flow of sailors was starting to chafe a little. Not everywhere, we were welcomed with open arms. But that is a story for a different time.
But here, in the Tuamotus, it was different. Here, we found space, authenticity, and genuine curiosity—smiles that needed no words. The atolls touched us with their raw nature and simple, beautiful existence.

And we’re not just saying goodbye to the islands. We are also saying goodbye to our beloved buddy boats: Freefall and Flora. They are staying a little while longer. We will be sailing on soon. It feels a bit like the last schoolyard moment: “Bye, okay… see you someday.” We know we will see each other again, but still. It stings!

We have experienced so much together. Anchor drinks under the moon, delicious dinners, snorkelling trips in crystal clear water, and that feeling that you are at home together, even if you are floating somewhere in the middle of the ocean.

Luckily, there is also Lille Venn, our companion to Fiji. A destination that once sounded far away is suddenly so close. But we are not there yet. First, soak up everything these islands have to offer: the colours, the smells, the magic.

From Fakarava to Toau

The four of us, Freefall, Flora, Lille Venn and My Motu, sailed from Fakarava to Toau. It was only four hours of sailing, but it felt like a new voyage of discovery. 
The sun is on our skin, the breeze is in the sails, and the ocean is gently moving with us. 

Along the way, a fishing competition spontaneously arose: who would catch a tuna or mahi-mahi first? All lines were out, tension on deck… Result: four boats, zero fish. But 100 points for fun.

The Toau Pass welcomed us in kindly. The current pushed us along gently, the water was calm, almost serene. As if the island itself whispered: “Welcome back.”

But then, pay close attention. Navigating towards the Coral Garden is not a matter of leaning back. The water was crystal clear, enchantingly beautiful, but also unforgiving. Every reef stood out sharply against the turquoise, and the passages were narrow. Sometimes, it wasn’t easy to see whether the coral pillars were far enough below the surface. Depth estimation suddenly became a serious matter. Mistakes? There was simply no room for that here. Sometimes, with bated breath and eyes on the depth sounder, we found our way. Anchored in. In a silent lagoon, surrounded by waving palms and nothing but peace.

Toau feels like a forgotten world. No one lives here permanently. The only sounds are the wind in the palms, the water lapping against the hull, and the occasional curious fish swimming by.

Underwater, the Coral Garden awaited, a place where the reef was once known as one of the most beautiful in French Polynesia.

Coral Garden – a name from the past?

We floated silently above the reef, curious and expectant. The name alone – Coral Garden – had already sparked our imagination. We could see it clearly: a colourful carpet of living coral, darting fish, an underwater world teeming with life. But what we found was different than we had hoped.

In many places, the coral was bleached, broken off, or dead. Parts of the reef lay still and grey-like fragile sculptures formed by what was once alive. It felt fragile and tired as if the reef itself needed to catch its breath.

We swam above it in silence. No words needed. Just watching.

And yet… not everything was dead. Not everywhere. 
Among the bleached and broken pieces, we also discovered places where the reef was still alive. Soft pink and yellow corals held on bravely. Fish swarmed among the branches, and a moray eel cautiously poked its head out of a hole—curious or perhaps wary. Some parts of the reef seemed almost untouched – a colourful mosaic that made us forget for a moment what we had just seen. The contrast was stark. As if the reef was telling its story in two voices: one of loss and one of resilience.

A few blacktip reef sharks glided silently between the coral formations. Two nurse sharks lay motionless, deep in repose, under an overhang. Their bellies were round—pregnant, perhaps? We lingered in the water for a moment, floating between wonder and sadness. How could such a remote place, we wondered, be so damaged? There are no hotels here. There are no cruise ships. No fishing. No anchors digging into the reef, no divers breaking things with their fins. Just nature. And yet – so much damage.

The answer probably lies in the warming of our oceans. Even a few degrees difference can upset the delicate balance of a reef. If the water stays too warm for too long, corals become stressed and reject the algae they live within symbiosis, a process known as bleaching. If this continues for too long, the coral eventually dies.

Natural forces also play a role. Tropical storms regularly rage over the Tuamotus, with large waves, strong currents, and sediment washed over the reef—all factors that make recovery difficult. And yet… amid that vulnerability lies something special.

Nature does not give up easily. Some species find their way even when the reef is under tremendous pressure. New life nestles among the remains. There is movement, and there is hope. You see, the reef is trying with everything it has. Will it succeed? Time will tell. But we certainly hope… we do.

And just when we thought we were starting to get to know Toau a little, we discovered something unexpected…

The Secret of Toau: A Forgotten Past

At first glance, Toau seems like a paradise of peace and nature. But under the palm trees and hidden between the bushes lie the silent remains of a shadowy history.

On the shoreline stand the remains of what was once a home. A dilapidated structure, overgrown with slender tropical plants. Stories surround this house, whispers of ancient secrets that never quite went away. What happened here is like something you might read in an adventure novel.

It is said that a local man once lived here. He built a “resort” — or so it seemed. A few simple huts, some dirt paths, a jetty where boats could dock. From the outside it looked like an innocent island retreat, a place where adventurers and sailors could dock and enjoy the turquoise lagoon.

But according to the story, this resort was a front for something else entirely. Deep in the bushes of Toau, the man was said to have been running a hidden marijuana plantation. The remote atoll, far from the hustle and bustle of Tahiti or Fakarava, seemed the perfect place to run his secret enterprise in peace.

For a time, everything went according to plan. The man lived quietly, kept up appearances, and enjoyed the benefits of his hidden plantation. But as in so many mysterious stories, the tide turned.

The French Polynesian authorities got wind of the affair. Instead of arresting and imprisoning him, the government reportedly made an unusual deal with him. He was allowed to walk around as a free man, but he was ordered to do one thing: leave Toau immediately and never return. His “resort,” the plantation, and everything that went with it—he had to leave it all behind. And if he ever set foot on Toau again, he would still go to prison.

And so the house remained. No inhabitants. No visitors. Only the whisper of the wind in the palms and the waves crashing against the reef keep the secret. Today, all you see are the ruins. But when you walk past it, you can imagine what it once looked like. How someone lived here, worked here, and eventually had to leave everything behind.

It is a story that you will not easily forget. An island with a mystery. Toau not only has beautiful lagoons and colorful reefs, but also a dark side that was lost in time.

Nog heel even

We zijn aanbeland in onze laatste twee weken in Frans-Polynesië. Nog een paar zonsondergangen, nog een handvol sterrennachten. Onze visa tikken af, en langzaam maar zeker sijpelt het besef binnen: we moeten afscheid nemen. Echt. Van dit paradijs. En o, wat gaan we het missen…

Zo ver weg van de wereld – geen stoplichten, geen supermarkten, geen haast. Alleen ruimte, rust en schoonheid. Warme ontmoetingen, diepe stilte op zee, en eindeloze nachten onder sterren die je bijna kunt aanraken.

Frans-Polynesië heeft ons hart gestolen. Niet altijd even zachtjes trouwens. In sommige delen van de Society-eilanden merkten we dat de stroom van zeilers een beetje begint te schuren. Niet overal werden we met open armen ontvangen. Maar dat is een verhaal voor een andere keer.
Maar hier, in de Tuamotus… hier was het anders. Hier vonden we ruimte, echtheid, en oprechte nieuwsgierigheid. Glimlachen die geen woorden nodig hadden. De atollen hebben ons geraakt met hun rauwe natuur en het simpele, prachtige bestaan.

En we nemen niet alleen afscheid van de eilanden. Ook van onze geliefde buddyboten: Freefall en Flora. Zij blijven nog even. Wij varen straks verder. Het voelt een beetje als het laatste schoolpleinmoment: “Dag hè… tot ooit.” We weten dat we elkaar weer gaan zien, maar toch – het steekt.

Wat hebben we samen veel beleefd. Ankerborrels onder de maan, heerlijke etentjes, snorkeltochten in kristalhelder water, en dat gevoel dat je samen thuis bent, ook al dobber je ergens midden op de oceaan.

Gelukkig is daar ook Lille Venn – onze compagnon richting Fiji. Een bestemming die ooit ver weg klonk, en nu… ineens zo dichtbij is. Maar zover is het nog niet. Eerst: nog even alles opslurpen wat deze eilanden te bieden hebben. De kleuren. De geuren. De magie.

Van Fakarava naar Toau

We zeilden met z’n vieren – Freefall, Flora, Lille Venn en My Motu – van Fakarava naar Toau. Slechts vier uurtjes varen, maar het voelde als een nieuwe ontdekkingstocht. Zon op onze huid, briesje in de zeilen, oceaan die zachtjes met ons meebewoog. Onderweg ontstond spontaan een viswedstrijd: wie vangt als eerste een tonijn of mahi-mahi? Alle lijnen gingen uit, spanning op het dek…
Uitslag: vier boten, nul vis. Maar 100 punten voor plezier.

De pas van Toau liet ons vriendelijk binnen. De stroming duwde ons gemoedelijk voort, het water was kalm, bijna sereen. Alsof het eiland zelf fluisterde: “Welkom terug.”

Maar dan: scherp opletten. Navigeren richting de Coral Garden is geen kwestie van achteroverleunen. Het water was glashelder – betoverend mooi, maar ook meedogenloos. Elk rif stak scherp af tegen het turquoise, en de doorgangen waren smal. Soms was het lastig te zien of de koraalpilaren ver genoeg onder het oppervlak lagen – diepte-inschatting werd ineens een serieuze zaak. Fouten? Daar was hier simpelweg geen ruimte voor. Soms met ingehouden adem en ogen op de dieptemeter vonden we onze weg. En toen: anker erin. In een stille lagune, omringd door wuivende palmen en niets dan rust.

Toau voelt als een vergeten wereld. Hier woont niemand permanent. De enige geluiden zijn de wind in de palmen, het kabbelende water tegen de romp, en af en toe een nieuwsgierige vis die langs zwemt.

Onderwater wachtte de Coral Garden. Een plek waar het rif ooit als een van de mooiste van Frans-Polynesië bekendstond.

Coral Garden – een naam uit het verleden?

We dreven stil boven het rif, nieuwsgierig en verwachtingsvol. Alleen de naam – Coral Garden – had onze verbeelding al aangewakkerd. We zagen het zo voor ons: een kleurrijk tapijt van levend koraal, dartelende visjes, een onderwaterwereld die bruist van leven. Maar wat we aantroffen, was anders dan we hadden gehoopt. Op veel plekken was het koraal verbleekt, afgebroken of al afgestorven. Delen van het rif lagen er stil en grauw bij – als fragiele sculpturen, gevormd door wat ooit leefde. Het voelde broos. Vermoeid. Alsof het rif zelf op adem moest komen.

We zwommen er zwijgend boven. Geen woorden nodig. Alleen kijken. En toch… niet alles was dood. Niet overal. Tussen de verbleekte en gebroken stukken ontdekten we ook plekken waar het rif nog leefde. Waar zachtroze en geel koraal zich dapper vasthielden. Waar visjes krioelden tussen de vertakkingen, en een moray eel voorzichtig zijn kop uit een holte stak – nieuwsgierig, of misschien op zijn hoede. Sommige stukken rif leken bijna onaangetast – een kleurrijk mozaïek dat ons even liet vergeten wat we zojuist hadden gezien. Het contrast was groot. Alsof het rif zijn verhaal vertelde in twee stemmen: één van verlies, en één van veerkracht.

Tussen de koraalformaties gleden een paar blacktip reef sharks geruisloos voorbij. Onder een overhang lagen twee verpleegstershaaien, roerloos, in diepe rust. Hun buiken rond – zwanger misschien? We bleven even hangen in het water, zwevend tussen verwondering en verdriet.

Hoe kan het, vroegen we ons af, dat zo’n afgelegen plek zó is aangetast? Hier zijn geen hotels. Geen cruiseschepen. Geen visserij. Geen ankers die zich in het rif boren, geen duikers die met hun vinnen iets stukmaken. Alleen natuur. En toch – zoveel schade.

Waarschijnlijk ligt het antwoord in de opwarming van onze oceanen. Zelfs een paar graden verschil kan het fragiele evenwicht van een rif verstoren. Als het water te lang te warm blijft, raken koralen gestrest en stoten ze de algen af waarmee ze in symbiose leven – het proces dat we ‘verbleking’ noemen. Als dat te lang duurt, sterft het koraal uiteindelijk.

Ook natuurlijke krachten spelen een rol. Tropische stormen razen hier regelmatig over de Tuamotus. Met grote golven, sterke stroming, sediment dat over het rif wordt gespoeld. Allemaal factoren die herstel bemoeilijken.

En toch… midden in die kwetsbaarheid schuilt iets bijzonders. De natuur geeft niet zomaar op. Zelfs wanneer het rif zwaar onder druk staat, zoeken sommige soorten hun weg. Nieuw leven nestelt zich tussen de overblijfselen. Er is beweging, er is hoop. Je ziet het: het rif probeert. Met alles wat het heeft.
Gaat het lukken? De tijd zal het leren. Maar hopen… doen we zeker.

En net toen we dachten dat we Toau een beetje begonnen te kennen, ontdekten we iets onverwachts…

Het geheim van Toau: een vergeten verleden

Toau lijkt op het eerste gezicht een paradijs van rust en natuur. Maar onder de palmbomen en verscholen tussen de struiken liggen de stille resten van een schimmige geschiedenis.

Aan de kust staan de overblijfselen van wat ooit een woning was. Een vervallen structuur, overwoekerd door ranke tropische planten. Er hangen verhalen rond dit huis, fluisteringen van oude geheimen die nooit helemaal verdwenen. Wat zich hier heeft afgespeeld, is als een verhaal dat je misschien in een avonturenroman zou lezen.

Men zegt dat hier ooit een lokale man woonde. Hij bouwde een “resort” — of althans, zo leek het. Een paar eenvoudige hutten, wat zandpaden, een steiger waar boten konden aanmeren. Van de buitenkant zag het eruit als een onschuldig eilandverblijf, een plek waar avonturiers en zeilers zouden kunnen aanleggen om te genieten van de turquoise lagune.

Maar volgens het verhaal was dit resort een dekmantel voor iets heel anders. Diep in de struiken van Toau zou de man een verborgen wietplantage hebben onderhouden. Het afgelegen atol, ver buiten de drukte van Tahiti of Fakarava, leek de perfecte plek om in alle rust zijn geheime onderneming te runnen.

Een tijdlang ging alles volgens plan. De man woonde er rustig, hield de schijn op, en genoot van de voordelen van zijn verborgen plantage. Maar zoals bij zoveel mysterieuze verhalen, keerde het tij.

De autoriteiten van Frans-Polynesië kregen lucht van de zaak. In plaats van hem te arresteren en op te sluiten, zou de overheid volgens de overlevering een ongebruikelijke deal met hem hebben gesloten. Hij mocht blijven rondlopen als een vrij man, maar moest één ding doen: hij moest Toau onmiddellijk verlaten en er nooit meer terugkeren. Zijn “resort,” de plantage, en alles wat erbij hoorde — hij moest het allemaal achterlaten. En als hij ooit nog een voet op Toau zou zetten, zou hij alsnog naar de gevangenis gaan.

En zo bleef het huis achter. Zonder bewoners. Zonder bezoekers. Alleen het gefluister van de wind in de palmen en de golven die tegen het rif beuken, bewaren het geheim. Vandaag de dag zie je slechts de ruïnes. Maar als je er langs loopt, kun je je voorstellen hoe het er ooit uitzag. Hoe iemand hier leefde, werkte, en uiteindelijk alles moest achterlaten.

Het is een verhaal dat je niet zomaar vergeet. Een eiland met een mysterie. Toau heeft niet alleen prachtige lagunes en kleurige riffen, maar ook een schaduwzijde die verloren ging in de tijd.